Concrete voorbeelden.
Jurre, acht jaar oud wil graag met verschillende spelers en speelsters samenwerken tijdens de trainingen.
Marleen, die volgende week haar twaalfde verjaardag gaat vieren, wil erg graag iedereen uitnodigen voor het feestje omdat ze van gezelligheid houdt en ze wil bijdragen aan een goede teamsfeer.
Rex, speler van SV Someren 3, houdt niet van opgeven maar wil ‘altijd’ doorzetten.
Albert, al jarenlang lid van de afdeling veteranen, wijst ‘de jonkies’ van die afdeling op het belang van een positief-kritische instelling en laat meteen een voorbeeld van die houding zien omdat hij dat wil.
Willen samenwerken, willen bijdragen aan een goede teamsfeer, willen doorzetten en een positief-kritische instelling willen hebben, zijn voorbeelden van attituden.
Begripsomschrijving.
Attituden, ook wel ‘houdingen’ genoemd hebben dus te maken met ‘iets willen’ en ze zijn deel van een leerproces.
Mensen, en dus ook voetballers, nemen aanvankelijk iets waar, vooral door te kijken en te luisteren.Daardoor ontstaat een bepaalde vorm van kennis; zelfkennis, theoretische kennis en praktijkkennis.
Die kennis kunnen we bewerken en daardoor kan inzicht ontstaan en dan begrijpen we het een en ander, bijvoorbeeld de vóór- en nadelen van iets, oorzaken en gevolgen, doel en middel, regel en uitzondering, enz.
Dan volgen de vaardigheden, die te maken hebben met iets kunnen.
En daarna volgen de attituden, het willen.
Kennis, inzicht, vaardigheden en attituden kunnen er voor zorgen dat iets wordt toegepast.Ook op een sportpark, zoals De Potacker.
Een aantal positieve attituden zijn daarbij van groot belang.
In het dagelijks woordgebruik wordt ook wel gebruikgemaakt van begrippen als ‘mentaliteit’ en ‘instelling’.
Enkele andere voorbeelden.
Jezelf kunnen en willen motiveren, een ander aanmoedigen, ervaringen willen delen, doorzettingsvermogen laten zien, optimistisch zijn, voor plezier willen zorgen, doelgericht denken en handelen, helder en eerlijk willen communiceren, willen inzien dat bijna alle agressie voortkomt uit angst, behulpzaam zijn en verantwoordelijkheid willen nemen.
Vooruit nóg een elftal.
Sportief willen zijn, slagvaardigheid tonen, je kunnen en willen verplaatsen en inleven in een ander, respect tonen, willen leren van vergissingen en fouten, successen nastreven, veerkracht hebben, verdraagzaam zijn, humor gebruiken, nadrukkelijk op de voorgrond én bescheiden op de achtergrond willen staan en willen nuanceren en relativeren.
De kwaliteit van een attitude ontdekken.
Attituden hebben ook verbanden met (karakter)eigenschappen van een persoon.
Als je langer en intenser omgaat met een bepaalde speler dan kun je de kwaliteit van zijn of haar grondhouding ontdekken.
De kwaliteit van zijn of haar attituden blijkt onder andere uit de onderstaande criteria.
Hij/zij:
- neemt initiatieven: hij wil en durft iets van zichzelf laten zien.
- doet dat op een zelfstandige manier, dus zonder hulp of met heel weinig.
- doet dat op een adequate manier, die dus past bij de situatie.
- doet dat op een flexibele manier, aangepast aan veranderende omstandigheden.
- laat zijn instelling gedurende een langere periode zien.
- zorgt er voor dat de houdingen effectief zijn; de bedoelingen worden bereikt of ze komen dichterbij.
- toont zijn mentaliteit in uiteenlopende situaties, zeker ook in stresssituaties en daarin volgen geen terugval of een minder functioneren.
In de begeleiding van de spelers kun je als trainer, begeleider en ouder veel waardering geven, natuurlijk weer oprecht en dus gemeend.
Je kunt onder andere zélf goede voorbeelden geven, de voetballers in diverse situaties observeren en daarbij aandacht besteden aan de positieve houdingen, ontwikkelingen aangeven, inzicht nastreven en daarbij de voordelen opnoemen.
Net als bij het geven van complimenten kun je aandacht besteden aan één individuele speler, aan een groepje en aan de gehele groep.
In die zin zijn er overeenkomsten: complimenten geven en waardering uiten zorgen beide voor sfeer en vooruitgang.
Namens ‘De commissie Normen en Waarden’.
Henk Manders.
